مطالعه تطبیقی گذار سنی کشورهای منتخب مسلمان با تاکید بر ایران: الگوها، روندها و چالش ها

براساس برآوردهای انجام شده بیش از  5/1 میلیارد مسلمان در سراسر جهان زندگی می­کنند.  از این تعداد 45 درصد در شش کشور بزرگ مسلمان: اندونزی، پاکستان، بنگلادش، ایران، ترکیه و مصر ساکن هستند. تاکنون معیارهایی چون سطح توسعه، مناطق جغرافیایی و…  بعنوان مبنائی برای تحلیل تحولات جمعیتی  مورد توجه بوده­اند. اما مذهب بعنوان یک عامل زمینه­ای و تعیین کننده ساختار سنی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. روایتی که از گذار جمعیتی و ابعاد آن مطرح است، اساساً مبتنی بر الگوی جوامع مسیحی غربی است.امروزه بسیاری از صاحبنظران توسعه معتقدند که الگوهای تحلیل خطی توسعه از کارایی چندانی برخوردار نیستند. لذا باید به اشتراکات و افتراقات اجتماعی، فرهنگی و مذهبی جوامع بیشتر توجه نمود.در این مقاله با این رویکرد و این پیش فرض که کشورهای مسلمان، الگوی خاصی از گذار جمعیتی را تجربه خواهند کرد، به یکی از ابعاد اساسی گذار جمعیتی یعنی گذار سنی در کشورهای بزرگ مسلمان پرداخته می­شود. سعی بر این است که روندها، الگوها و فصل اشتراکات شش کشور بزرگ مسلمان از نظر الگوهای باروری، مرگ و میر و بویژه ساختار سنی و همچنین سرعت تحولات باروری و تحولات سنی مورد توجه قرار ­گیرد، و در نهایت به این سوال اساسی پاسخ داده می­شود که الگوی گذار سنی ایران با این کشورها چه تفاوت و تشابهاتی دارد.